شاید برای خیلی ها سؤال باشد که گیربکس اتوماتیک چگونه کار میکند؟ در این مقاله قصد داریم تا به نحوه عملکرد گیربکس اتوماتیک بپردازیم. گیربکس اتوماتیک از نیروی هیدرولیک برای تعویض دنده بهره می برد. در واقع، این سیستم ترکیبی از مبدل گشتاور (Torque converter) و مجموعه ای از چرخ دنده ها است که محدوده دنده های مختلف را به خودرو ارائه می دهد.
مبدل گشتاور موتور را به گیربکس متصل می کند و با استفاده از مایع تحت فشار، نیروی موتور را به چرخ دنده ها منتقل می کند. این عملکرد جایگزین کلاچ اصطکاکی دستی شده و به خودرو اجازه می دهد حتی هنگام توقف کامل، موتور روشن بماند و به حرکت خود ادامه دهد. اکثر خودروهای امروزی از نوعی گیربکس اتوماتیک معروف به «گیربکس اتوماتیک سیاره ای هیدرولیکی» استفاده می کنند. در این گیربکس، سیستم کلاچ اصطکاکی جای خود را به کوپلینگ مایع داده است. گیربکس بر اساس نیاز راننده و شرایط رانندگی، دنده های مختلفی را به صورت اتوماتیک انتخاب و به کار می گیرد.
یک نوع دیگر گیربکس که کمتر رایج است، گیربکس دستی خودکار یا AMT (Automated Manual Transmission) است. این نوع گیربکس که گاهی به آن «نیمه اتوماتیک» هم گفته می شود، کلاچ و دنده های گیربکس دستی را با مجموعه ای از محرکها، سنسورها، پردازنده ها و سیستم پنوماتیک ترکیب می کند. در ادامه با تویو کارا با بررسی عملکرد این گیربکس همراه باشید.
- تاریخچه مختصر گیربکس اتوماتیک
- عملکرد گیربکس اتوماتیک چگونه است؟
- عملکرد گیربکس اتوماتیک با چرخ دنده ها
- مزایای گیربکس اتوماتیک
تاریخچه مختصر گیربکس اتوماتیک
برای درک بهتر پاسخ این سوال: گیربکس اتوماتیک چگونه کار میکند؟ ابتدا بصورت مختصر تاریخچه آن را مرور می کنیم. در سال ۱۹۳۴، شرکتهای جنرال موتورز و REO، اولین نسخه های گیربکس نیمه اتوماتیک را معرفی کردند. این گیربکسها نسبت به مدلهای دستی سنتی ساده تر بودند ولی همچنان نیاز به استفاده از کلاچ برای تعویض دنده داشتند. سیستم جنرال موتورز اولین نمونه ای بود که از گیربکس سیاره ای به همراه کنترل هیدرولیکی استفاده کرد که به طور خودکار و بسته به سرعت خودرو، دنده ها را تغییر می داد.
گیربکس سیاره ای یکی از کلیدیترین نوآوریها در توسعه گیربکس اتوماتیک مدرن به شمار می رود. اگرچه جنرال موتورز اولین شرکتی بود که این فناوری را با کنترل هیدرولیکی معرفی کرد. ریشه اصلی این فناوری به اختراع سال ۱۹۰۰ توسط ویلسون پیلچر باز می گردد. این اختراع شامل مجموعه ای از چهار دنده جلو در قالب دو جفت چرخ دنده سیاره ای بود که توسط یک اهرم قابل تعویض بودند.
عملکرد گیربکس اتوماتیک چگونه است؟
گیربکس اتوماتیک چگونه کار میکند؟ پاسخ: وقتی موتور نیروی خود را به پمپ مبدل گشتاور می دهد، پمپ این نیرو را به سیال انتقال (روغن گیربکس) منتقل می کند. سیال تحت فشار توربین مبدل گشتاور را به حرکت در می آورد. این حالت باعث افزایش قدرت سیال و انتقال آن به توربین می شود. توربینها با چرخش خود شفت مرکزی متصل به گیربکس را می چرخانند. نیروی تولید شده از طریق شفت به اولین مجموعه چرخ دنده های سیاره ای در گیربکس منتقل می شود.
عملکرد گیربکس اتوماتیک مجهز به سیستم کنترل هیدرولیک؛ با فشار روغن گیربکس توسط یک پمپ دنده ای تولید می شود. این عمل برای تعویض دنده ها به صورت نرم و دقیق با توجه به سرعت خودرو، دور چرخها و پارامترهای دیگر انجام می شود. این پمپ روغن بین مبدل گشتاور و مجموعه چرخ دنده های سیاره ای قرار دارد و روغن انتقال را از مخزن می کشد و تحت فشار قرار می دهد. ورودی پمپ مستقیماً به محفظه مبدل گشتاور متصل است که به صفحه فلکس موتور وصل شده است. وقتی موتور خاموش باشد، پمپ فشار روغن لازم را تولید نمی کند و بنابراین گیربکس قادر به عملکرد نخواهد بود.
نقش چرخ دنده های سیاره ای در عملکرد گیربکس اتوماتیک
مجموعه چرخ دنده های سیاره ای یک ساختار مکانیکی می باشد که در آن چرخ دنده ها، باندها و کلاچها با هم درگیر می شوند. هنگام تعویض دنده توسط راننده، باندها یک بخش از چرخ دنده ها را ثابت می کنند. در این حالت بخش دیگر به گردش در می آید تا گشتاور موتور را به مقدار مطلوب کاهش یا افزایش دهد و به چرخ ها منتقل کند. چرخ دنده های این سیستم معمولاً شامل چرخ دنده خورشیدی، چرخ دنده حلقه ای و چرخ دنده های سیاره ای هستند. نحوه قرارگیری و تعامل این چرخ دنده ها تعیین می کند که چقدر نیرو از هر دنده به دنده بعدی و در نهایت به چرخهای خودرو منتقل می شود. در صورت خرابی هر یک از این قطعات جهت تعمیر گیربکس می توانید به تویوکار واقع در تهرانپارس مراجعه نمایید.
عملکرد گیربکس اتوماتیک با چرخ دنده ها
گیربکس اتوماتیک شامل مجموعه ای از چرخ دنده ها است که وظیفه انتقال نیرو و تغییر نسبت های دنده را بر عهده دارند. وقتی دنده خودرو را روی حالت «رانندگی» (Drive) قرار می دهید، تمام نسبت دنده های رو به جلو فعال می شوند. به این معنی که گیربکس می تواند به صورت اتوماتیک و بسته به شرایط رانندگی، بین دنده های مختلف حرکت کند تا بهترین عملکرد را ارائه دهد. برای تکمیل پاسخ به سوال گیربکس اتوماتیک چگونه کار میکند؟ به بررسی دنده ها می پردازیم.
- دنده سوم: این دنده گیربکس را در دنده سوم قفل می کند یا نسبت دنده ها را بین دنده اول تا سوم محدود می سازد. این دنده قدرت و کشش کافی برای رانندگی در سربالایی ها، سرازیری ها یا هنگام کشیدن بارهایی مانند قایق، RV یا تریلر را فراهم می کند. وقتی موتور به دور مشخصی در دقیقه (RPM) برسد، بیشتر خودروها به صورت اتوماتیک از دنده سوم خارج می شوند تا از آسیب به موتور جلوگیری شود.
- دنده دوم: این دنده گیربکس را در دنده دوم قفل می کند یا نسبت دنده ها را بین دنده اول و دوم محدود می سازد. این دنده برای رانندگی در شرایط دشوار و نامساعد آب و هوایی مناسب است.
- دنده اول: این دنده زمانی به کار می رود که بخواهیم گیربکس را کاملاً در دنده اول قفل کنیم، اگرچه در برخی خودروها سیستم اتوماتیک دنده پس از رسیدن موتور به دور مشخص تغییر می کند تا از موتور بهتر محافظت شود.
مزایای گیربکس اتوماتیک
در پایان مقاله گیربکس اتوماتیک چگونه کار میکند؟ به بررسی مزایای آن می پردازیم. بزرگترین مزیت گیربکس اتوماتیک این است که راننده نیاز به استفاده از پدال کلاچ ندارد و بر خلاف گیربکس دستی که همواره کنترل کلاچ توسط راننده ضروری است. این ویژگی باعث می شود افرادی که توانایی حرکتی کمی دارند یا نمی توانند همزمان از سه پدال گاز، ترمز و کلاچ استفاده کنند، به راحتی با خودروهای اتوماتیک رانندگی کنند. حذف کلاچ و تعویض دستی دنده، نیاز به کنترل مداوم سرعت و تغییر دنده به صورت دستی را از بین می برد. به این ترتیب تمرکز راننده به جای تغییر دنده، روی ایمنی و شرایط مسیر قرار می گیرد.
بسیاری از رانندگان، کنترل خودرو با گیربکس اتوماتیک را در سرعتهای پایین ساده تر و راحتتر از گیربکس دستی می دانند. یکی از ویژگیهای خاص گیربکس اتوماتیک هیدرولیکی، حالت «خزش» (Creep) است که در حالت دور آرام موتور، به طور خودکار نیروی کمی به چرخ ها منتقل می کند. این عملکرد گیربکس اتوماتیک باعث می شود خودرو به آرامی حرکت کند. چنین خصوصیتی به ویژه در ترافیکهای کم سرعت و توقف و حرکتهای مکرر، کنترل بهتر و راحتتری را برای راننده فراهم می کند. رانندگان عزیز در صورت نیار به تهیه گیربکس استوک اوریجینال می توانند از طریق تویوکارا اقدام نمایند.
شرکت تویوکارا به عنوان مرکز تخصصی و عرضه گیربکس های اورجینال استوک در تهران پارس آماده ارائه خدمات است. این مجموعه با در اختیار داشتن بهترین تکنسین ها و دانش روز قادر است نیازهای رانندگان در زمینه گیربکس را به خوبی رفع کند. برای ارتباط با تویوکارا می توانید با شماره تلفن های 09196863017 و 09126863017 تماس بگیرید.